Wonen en werken in een sociotherapeutische leefomgeving

Met deze aanpak maken we het mogelijk om de woonomgeving beter aan te laten sluiten op de wensen en behoeften van bewoners. De ene bewoner heeft behoefte om uitgedaagd te worden, terwijl de ander juist behoefte heeft aan rust en regelmaat. Daarnaast zorgen deze verschillende leefmilieus ervoor dat medewerkers kunnen werken in een omgeving die past bij hun kwaliteiten en voorkeuren. Zo zorgen we voor de juiste mensen op de juiste plek, wat bijdraagt aan een hogere kwaliteit van leven voor bewoners én meer werkplezier voor medewerkers.

Bij het plaatsen van cliënten is het ziektebeeld ondergeschikt aan het dagelijks, sociale functioneren en de persoonlijke behoeften en wensen. Wendy Willems, verzorgende IG bij de kleinschalige woonvorm Buitenhorst in Mill: “Om te kijken welke omgeving het beste bij de cliënt past, is het niet alleen belangrijk om goed te luisteren naar zijn of haar wensen en behoeften, maar vooral ook te letten op non-verbale communicatie en daarop in te spelen.”

Annelize van de Wiel is mantelzorger van haar schoonmoeder, die sinds 2024 op woongroep Buitenhorst verblijft. “Voorheen lag mijn schoonmoeder het grootste deel van de dag in bed. Dit had negatieve gevolgen voor haar geestelijke en lichamelijke functioneren. Ze dronk bijvoorbeeld veel te weinig. Sinds ze op Buitenhorst verblijft, zie je veranderingen ontstaan. De medewerkers benaderen haar volgens de principes die passen bij het leefmilieu waar zij behoefte aan heeft. Mijn man zei: ‘Ik zie een andere moeder. Ze is aangekomen en ziet er veel verzorgder uit. Daarnaast is haar blik veel opener en minder bozig en is ze veel opgewekter.’ Wanneer we eerst bij haar op visite kwamen was het eerste wat ze zei: ‘Ik ga zo slapen.’ Dat gebeurt niet meer.”

Ook de verzorgenden merken duidelijk het verschil dat ontstaat door te werken volgens de visie van de sociotherapeutische leefmilieus. Wendy: “Deze mevrouw is zo positief veranderd op sociaal gebied. Ze is gezellig aanwezig en geniet van muziek, ze deint er gezellig op mee. Van de hele dag op bed liggen, is geen sprake meer. Je ziet wanneer je andere ingangen zoekt, dat dit wonderen verricht. Onze manier van kleinschalig wonen biedt hier veel voordelen in. Zo hebben we goed overzicht en werken er veelal dezelfde collega’s op de groep. Dat biedt herkenning, houvast en veiligheid. Je kunt het vergelijken met het leven in een groot gezin. Wanneer mensen dat willen, eten we samen aan tafel. Niets moet, alles mag. Bij mooi weer leven we buiten, we doen van alles, van een heerlijke kop thee drinken tot het schoffelen in de tuin. Door kleine dingen zoals passende muziek draaien, de tafel netjes dekken en op zondag een frietje eten in het restaurant, bereik je veel. We willen meebewegen, meedenken en meevoelen en op maat warme zorg bieden. Creatief zijn, dat is de kracht. In september 2025 verhuizen de eerste cliënten van Aldenhorst naar een nieuwbouwlocatie en wij volgen als het tweede deel klaar is. Op de nieuwe locatie zullen we deze werkwijze blijven voortzetten. De inrichting van de verschillende groepen zal vergelijkbaar zijn, zodat de cliënten zich snel thuis voelen en een gevoel van herkenning en veiligheid ervaren, ongeacht waar ze verblijven. Natuurlijk woont iedereen het liefste thuis, maar wanneer dit niet meer kan, streven we naar de beste tweede keus.”

Een essentieel onderdeel van het werk van Wendy en haar collega’s is het onderhouden van goede communicatie met de mantelzorgers van de cliënten. “We vinden het belangrijk om hen actief bij de zorg te betrekken en ervoor te zorgen dat zij zich bij ons thuis voelen. ‘Doe alsof je thuis bent,’ is iets wat we vaak zeggen. Als je de mantelzorgers goed kent, weet je precies op welke manieren je hen het beste kunt betrekken. Dit kan variëren van een gezamenlijke wandeling tot het ondersteunen bij de dagelijkse verzorging, zoals helpen met de douchebeurt. Het belangrijkste is dat zowel onze cliënten als hun mantelzorgers zich thuis voelen en gehoord worden, dan bied je samen de beste zorg. Ik bruis nog elke dag van energie om die te leveren.” Annelize: “Omdat de omgang met mijn schoonmoeder nu prettiger verloopt, hebben we weer de energie om leuke dingen met haar te ondernemen. Het feit dat het nu zo goed gaat, geeft ons rust.”